Układ ABS – niegdyś opcjonalny – obecnie stał się obowiązkowym elementem wyposażenia samochodów. Jego obecność znacząco poprawia bezpieczeństwo podczas hamowania oraz pozwala zachować kontrolę nad autem w trudnych warunkach. Choć od 2004 roku obecność systemu ABS stała się wymogiem, wiele osób myli go z pokrewnymi układami, takimi jak ESP czy BAS. Co to jest system ABS, jak działa i w jaki sposób możemy zadbać o konserwację tego układu w naszym samochodzie?
Blokada kół podczas hamowania – do czego służy system ABS?
Aby wyjaśnić, jak działa ABS, trzeba przybliżyć zjawisko utraty kontroli nad pojazdem w wyniku poślizgu. Dochodzi do niego w chwili, gdy działające na koło siły przekraczają przyczepność opony do nawierzchni. Niezależnie od przyczyny – zbyt duża prędkość, złe warunki na drodze, gwałtowne hamowanie lub ostre wejście w zakręt – kierowca traci możliwość precyzyjnego kierowania pojazdem. Innymi słowy, wpada w poślizg. ABS (Anti-Lock Braking System) to układ stworzony z myślą o zapewnieniu maksymalnej kontroli podczas hamowania poprzez uniemożliwienie zablokowania kół podczas hamowania. Dzięki temu ryzyko poślizgu zostaje zredukowane do minimum, a kierowca ma szansę skutecznie reagować na sytuację na drodze.
Jak działa ABS?
System ABS w samochodzie składa się z trzech podstawowych elementów. Najbliżej kół znajdują się czujniki indukcyjne, które mierzą prędkość obrotową wszystkich kół oraz stale porównują je ze sobą. W przypadku pojawienia się ryzyka poślizgu detektory przekazują informacje do jednostki sterującej, która zaczyna modyfikować ciśnienie wewnątrz instalacji hamulcowej za pośrednictwem elektrozaworów. Dzięki temu ABS jest w stanie kontrolować prędkość obrotu poszczególnych kół, co przekłada się na zwiększenie bezpieczeństwa podczas hamowania. Gdy jedno z kół zaczyna wpadać w poślizg, ABS moduluje ciśnienie w instalacji w taki sposób, aby utrzymać przyczepność opony i umożliwić kierowcy zachowanie kontroli nad pojazdem.
Jakie są zalety systemu ABS?
Pierwszym i najważniejszym atutem układu ABS jest poprawa bezpieczeństwa poprzez zachowanie stabilności podczas gwałtownej redukcji prędkości. Daje to możliwość reakcji oraz omijania potencjalnych przeszkód bez utraty sterowności, co jest kluczowe w przypadku nieprzewidzianych sytuacji. ABS również skraca drogę hamowania nawet o kilkadziesiąt metrów w przypadku mokrej nawierzchni, dzięki czemu można sprawnie uniknąć kolizji.
Jak należy hamować, aby wykorzystać w pełni wspomaganie ABS?
Najskuteczniejszym sposobem na szybkie zatrzymanie samochodu jest mocne wciśnięcie pedału hamulca. W takiej sytuacji układ ABS uruchomi się automatycznie, jednakże trzeba pamiętać, że podczas hamowania możemy poczuć drżenie lub wypychanie pedała hamulcowego. Jest to całkowicie naturalne zjawisko w przypadku poprawnie działającego systemu ABS, jednakże wielu kierowców panikuje i zmniejsza nacisk na hamulec. Jest to niewłaściwe zachowanie, gdyż przerywa ono pracę systemu ABS i wydłuża drogę hamowania. Z tego samego powodu niezalecane jest hamowanie pulsacyjne, gdyż układ ABS został zaprojektowany właśnie po to, aby pełnić tę samą funkcję.
W czasie zwalniania należy również wcisnąć pedał sprzęgła. Wstrzymanie przekazywania mocy z silnika na koła przyśpieszy hamowanie oraz zmniejszy siły działające na opony, a zatem zredukuje możliwość wpadnięcia w poślizg. Dodatkowo wciśnięte sprzęgło uniemożliwi wyłączenie silnika, co stwarza dodatkowe niebezpieczeństwo podczas gwałtownego hamowania. Po pierwsze pracujący silnik jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania systemów wspomagających prowadzenie oraz hamowanie. Po drugie brak możliwości szybkiego przyspieszenia uniemożliwia usunięcie się z drogi innym pojazdom lub przejechanie obok przeszkody.
Kiedy system ABS może stwarzać problemy?
Luźne, sypkie i kopne nawierzchnie sprawiają, że układ ABS nie działa tak skutecznie, jak na twardych drogach. Zablokowane koła pozwalają szybciej wyhamować na piasku, śniegu albo liściach, jednakże warto mieć na uwadze, że na tego typu nawierzchniach rzadko rozwijamy duże prędkości lub poruszamy się po nich w odpowiednio przygotowanych samochodach.
Jak zadbać o układ ABS?
Najbardziej narażonymi na szwank elementami systemu ABS są czujniki. Ze względu na swoje ulokowanie detektory mogą ulec zabrudzeniu lub uszkodzeniom mechanicznym, co uniemożliwia uzyskanie rzetelnych odczytów z kół i prawidłowe działanie układu. Z tego powodu czujniki powinny być regularnie badane, np. za pośrednictwem komputera diagnostycznego w renomowanym serwisie GEMMA.
